Braken en diarree (Vakblad Dierenhulpverlening)

Als dierenhulpverlener is het belangrijk om dieren van eerste hulp te kunnen voorzien; je bent immers vaak de schakel tussen het gewonde dier en de dierenarts. Om je op weg te helpen, geeft dierenarts Piet Hellemans iedere uitgave een aantal EHBO-tips. Deze keer alles over braken en diarree.
Een hond mag van mij één keer in de week braken. Af en toe een wat dunnere ontlasting is ook niet gek of iets om je direct zorgen over te maken. Maar wanneer is braken of diarree nu wel ernstig en wat kun je doen om een hond of kat met braak- of diarreeklachten te helpen? Ik help je opweg!

Braken
Katten maken hun vacht schoon en verwijderen losse haren met hun tong. De meeste van deze haren slikken ze door, deze vormen haarballen in de maag en worden uitgebraakt of uitgepoept. Door kattengras te eten, kan een kat braken opwekken en hiermee de haarbal eruit gooien. Bij honden werkt het net iets anders. Honden snuffelen aan alles op straat. Vervolgens likken ze hun neus af en veel honden zullen, als ze de kans krijgen, een lekker snackje op straat ook niet kunnen weerstaan en dit opeten. Hierdoor komt er wel eens iets rottends of een ziektekiem in de maag terecht. Op zo’n moment is braken meestal een prima oplossing om verdere klachten te voorkomen. Braken kan ontstaan door signalen uit het maagdarmkanaal, bijvoorbeeld bij een verstopping, een probleem met de alvleesklier, lever of een intoxicatie, intolerantie of infectie. In de hersenen zit ook een braakcentrum dat braken kan opwekken als er bepaalde afwijkingen in het bloed gemeten worden of als het evenwichtsorgaan aangetast is. Bij honden of katten met nierlijden hopen bepaalde afvalstoffen op en deze dieren worden hierdoor misselijk. Dat kan uiteindelijk leiden tot braken.

Spoed bij braken
Braken is spoed als een hond loos braakt; een hond staat met een gestrekte hals, de geluiden en bewegingen van braken zijn aanwezig, maar er wordt niets uitgebraakt. Dit kan duiden op een maagdraaiing. Vaak is de buik dan opgeblazen; dit is levensbedreigend en dodelijk als er niet snel gehandeld wordt. Ook wanneer er bloed gebraakt wordt, alles wat gegeten of gedronken wordt er meteen weer uitkomt of als er naast braken ook diarree is, is het zaak het dier snel naar een dierenarts te brengen voor onderzoek en eventueel ondersteuning en behandeling. Braken bij puppies, kittens en miniatuurhondjes is sneller reden tot zorg. Zij hebben minder reserves en raken eerder uitgedroogd en in shock. En nogmaals, één tot twee keer per week braken is geen reden tot zorg, zeker niet als als er een haarbal of iets smerigs van straat uitgebraakt wordt.

Diarree
Veel maagdarminfecties en intoxicaties zullen eerst braakklachten geven en vervolgens diarreeklachten. Diarree is daarnaast ook een manier van het lichaam om iets rottends of een ziektekiem uit het lichaam te krijgen. In de meeste gevallen zal de diarree vanzelf over gaan. Wanneer een hond of kat andere voeding krijgt, kan dit ook tijdelijk wat dunnere ontlasting geven. De enzymen in de dunne darm en de bacteriën in de dikke darm moeten zich aanpassen aan het nieuwe voedsel. Tot dat aangepast is, zal er meer en dunnere ontlasting zijn. Om deze reden vind ik het niet verstandig om bij diarree ander eten, bijvoorbeeld gekookte rijst met kip, te geven. De klachten gaan meestal sneller over als het voedsel niet veranderd.

Spoed bij diarree
Diarree is spoed als er veel bloed bij zit, als er ook gebraakt wordt of als de diarree zo waterdun is dat de hond of kat er geen controle meer over heeft. Als er geen actie ondernomen wordt, zal het dier uitdrogen en in shock raken. Een intraveneus infuus zal dit voorkomen.

Parasieten
Vaak komen braak- en diarree klachten door parasieten. Door vlooien zullen honden en katten meer likken en bijten in hun vacht, waardoor ze meer haren binnen krijgen. Vlooien dragen daarnaast lintwormen met zich mee en als een hond of kat eens een vlieg vangt en opeet, zullen ze zichzelf met spoelwormen infecteren. Check dus altijd op vlooien en ga na of een dier recent nog ontwormd is. Mijn advies: doe dit vier keer per jaar. Giardia is een andere parasiet die chronische braak- en diarreekalchten kan geven, dit kan in een feacesmonster aangetoond worden en is in de regel goed te behandelen. Bij langdurige braak- en diarreeklachten zullen dieren afvallen, het is verstandig om dieren regelmatig te wegen om zo gewichtsverlies (of -toename) op te merken en op tijd actie te kunnen ondernemen.

Wat betekent het precies?
Sommige termen die betrekking hebben op problemen met het maagdarmkanaal worden vaak verkeerd of door elkaar heen gebruikt. Ik leg ze graag even uit:

Voedselinfectie
Hier vermenigvuldigd een ziektekiem zich in het maagdarmkanaal, andere dieren kunnen ook besmet worden. De ziektekiem zelf of wat deze uitscheidt zorgt voor klachten, zoals braken en/of diarree.

Voedselintoxicatie
Er is een gifstof binnengekregen, deze vermenigvuldigd zich dus niet en kan geen andere dieren besmetten. Een gifstof kan schade en klachten aan het maagdarmkanaal geven en als de gifstof al opgenomen is hieruit, het dier vergiftigen. De gifstof geeft klachten, zoals braken en/of diarree.

Voedselallergie
Eén of meerdere eiwitten in het voedsel veroorzaken een allergische reactie. Meestal is dit bij honden en katten in de vorm van jeuk en ontstekingen van de huid en oren. Braken en diarree kan ook optreden.

Voedselintolerantie
Een bepaalde stof kan niet verteerd of opgenomen worden uit het maagdarmkanaal. Dit geeft vaak dunnere en meer ontlasting, soms treedt er ook braken op. Een bepaalde stof in het voedsel veroorzaakt klachten, zoals diarree.

Deze EHBO artikelen zijn geschreven door Piet voor het Vakblad Dierenhulpverlening van Stichting DierenLot, via deze link zijn de Vakbladen Dierenhulpverlening te lezen.