Omgevingsallergie (#samenvoordieren)

Allergieën zijn erg vervelend, voor mensen en ook voor dieren. Helaas komen allergieën regelmatig voor bij dieren, allergieën zijn in twee grote groepen te verdelen: allergieën voor omgevingsfactoren en allergieën voor voedsel. In dit artikel zal ik de allergieën voor omgevingsfactoren bespreken, in de volgende editie ga ik verder in op allergieën voor voedsel.

Wat is een allergie?
Een allergie is een heftige reactie van de afweer van een dier op een bepaald eiwit (allergeen). Deze afweerreactie is zo heftig dat het dier er zelf veel last van heeft, meestal uit zich dit in heftige jeuk, ontstekingen van de oren, tenen en anaalklieren. Een kleine hoeveelheid allergenen kan hele heftige klachten geven die wekenlang aanhouden.
Het gaat bij een allergie dus om een overdreven reactie van de eigen afweer op een in principe niet bedreigend allergeen.
Allergieën kunnen in elke levensfase ontstaan en oudere dieren kunnen er ook overheen groeien. Door de jeuk en ontstekingen gaan dieren krabben, hierdoor zal er meer beschadiging optreden en zullen er meer infecties ontstaan en hierdoor weer jeuk, een neerwaartse spiraal dus.

Welke omgevingsfactoren kunnen dieren allergisch voor zijn?
Dieren kunnen een allergie hebben voor pollen van planten, huisstof(mijt), vlooien, andere mijten, schimmels of gisten en grassen bijvoorbeeld. Een omgevingsallergie bij mensen geeft meestal benauwdheid en luchtwegklachten (hooikoorts), bij dieren zien we meestal jeuk en ontstekingen van de huid. Typisch aan een pollenallergie is dat het in bepaalde maanden van het jaar plaatsvindt, wanneer net de plant/ kruid/ gras of boom waar dit dier allergisch voor is z’n pollen afgeeft. Dat is meestal in het voorjaar, zomer en najaar en met verschillende app’s over pollen en hooikoorts is het goed bij te houden welke plant wanneer z’n pollen veel in de lucht heeft.
Naast huisstofmijt, bestaan er nog andere mijten in de omgeving waar mens en dier allergisch voor kan zijn. Meestal is de allergische reactie op de eiwitten in de uitwerpselen van deze mijten. Bij een vlooienallergie is het speeksel van de vlo dat met een beet in de huid en bloedbaan terechtkomt wat de klachten geeft. Eén vlooienbeet bij een dier dat allergisch voor vlooien is, kan weken lang vreselijke jeuk geven. Dus ook al heeft jouw dier geen vlooien en wordt hij of zij hier preventief tegen behandeld, kan één vlooienbeet heftige klachten geven.
Bij een allergie voor gras of gisten zien we ontstekingen in de huid ontstaan waar er contact is geweest met het gras of waar gisten op de huid groeien. Als een dier allergisch is voor de beet of steek van vliegende insecten zoals wespen of hommels, dan kan er een heftige zwelling in de bek op poten optreden waar het insect gestoken heeft, hierbij is er het risico dat de ademhaling afgekneld wordt en het dier stikt.

De diagnose omgevingsallergie stellen
Een allergie kan net als bij ons ineens ontstaan, vaak zien we het in de eerste twee levensjaren. Het begint vaak met jeuk, tussen de teentjes, in en rond de oren (terugkerende oorontstekingen) en rond de staart. Door het likken, krabben en bijten zal eerst de vacht beschadigd raken, daarna de huid en door de schade aan de huid zien we vaak een infectie van de huid (door bacteriële en/ of gisten). Als jouw dier zo veel krabt of likt dat de vacht beschadigd is, vind ik het verstandig om uit te zoeken of dit door een allergie komt. Een bloedonderzoek naar omgevingsallergieen is een goede eerste stap hierin. Helaas kunnen we niet alle mogelijke allergenen controleren met dit bloedonderzoek, als er dus geen allergie uitkomt, kan het alsnog zo zijn dat jouw dier een omgevingsallergie heeft. De meest voorkomende allergieën zitten wel in het bloedonderzoek en ook de periode van het jaar (als daar verschil in zit in het jaar) dat jouw dier last heeft kan van belang zijn voor de allergie, zoals bij pollen bijvoorbeeld.

Behandeling van omgevingsallergieen
Uiteraard is voorkomen het beste, dus als jouw dier een vlooienallergie heeft, behandel dan al jouw dieren preventief tegen vlooien. Bij stofallergieën kan meer stofzuigen, een luchtfilter, (vloer)kleden het huis uit en kunnen synthetische of hypoallergene kussens veel verbetering geven. Maar pollen zijn bijna niet te vermijden, die zweven in de lucht in de pollen periode. Bij mensen werkt antihistaminica goed tegen hooikoorts en veel andere allergieën, bij dieren werkt dit helaas niet. Gelukkig zijn er wel goede medicijnen tegenwoordig voor dieren met allergische klachten. Sommige van deze medicijnen hebben geven wat bijwerkingen, het is dus van belang de juiste dosering en behandelduur te bepalen. Bij een pollenallergie hoeft er meestal alleen maar in de pollen periode medicatie gegeven te worden. En omdat dieren over hun allergie heen kunnen groeien, is het ook de moeite waard om regelmatig te kijken of de behandel dosering afgebouwd kan worden. Een allergie moet je altijd behandelen vind ik, jeuk is vreselijk voor dieren en er moet voorkomen worden dat dieren zichzelf beschadigen met alle infecties tot gevolg. Een kap of kraag omdoen bij een dier met jeukklachten is alleen symptoombestrijding, daarnaast moet er ook medicatie gegeven worden tegen de jeuk. Verplaats je maar eens in; je hebt vreselijke jeuk en je kan er net niet bij om te krabben.
Het is ook mogelijk om te hyposensibiliseren, dan wordt er een soort vaccin gemaakt, precies met díe eiwitten erin waar jouw dier allergisch voor is. Door dit regelmatig en met steeds grotere hoeveelheden te injecteren kan de allergie overgaan. Dit werkt helaas niet bij alle dieren. Gelukkig groeien oudere dieren vaak over hun allergie heen.

Conclusie (omgevings)allergie
Allergieën zijn heel erg vervelend, de jeuk die het bij dieren geeft is zo erg dat ze zichzelf gaan beschadigen waardoor weer allerlei infecties zullen optreden. Jeuk en zelfbeschadiging is nooit normaal en dus altijd reden tot zorg en behandeling. In de volgende editie ga ik dieper in op de voedselallergie, de andere grote groep van allergieën die ook veel problemen en last kunnen veroorzaken bij onze harige gezinsleden.

Deze artikelen zijn geschreven door Piet voor het dierenmagazine #samenvoordieren van Stichting DierenLot, via deze link zijn de #samenvoordieren magazines te lezen.