Bloedonderzoek en titerbepaling (#samenvoordieren)
We kunnen steeds meer in de diergeneeskunde en ook de apparaten om bloedonderzoeken mee te doen bij jouw dierenarts worden steeds beter en sneller. Wanneer is een bloedonderzoek verstandig en wat vertelt het ons precies? Hoe zit het met titeren en vaccineren?
Wat meten we in het bloed
Met een bloedonderzoek kunnen orgaanfuncties, hormoonwaardes, ontstekingswaarden en bijvoorbeeld antilichamen (titers) gemeten worden. Als jouw huisdier klachten heeft, dan kan een bloedonderzoek een diagnose geven als er een bijpassende afwijkende waarde wordt gemeten. Bij sommige problemen zoals orgaanlijden of een hormonaal probleem is daarmee vaak de diagnose rond en kan er een behandeling gestart worden.
Bij vage klachten kan een bloedonderzoek ook inzicht geven in waar het probleem zit. Het is alleen wel zo dat ook bij gezonde dieren sommige waardes zullen afwijken van wat wij normaal noemen, terwijl dat geen probleem is. Wij bepalen de normaalwaardes voor bloedwaarden door te kijken tussen welke waardes 95% van de gezonde dieren vallen. Als je dus bij een gezond dier 40 bloedwaardes meet, dan kan je verwachten dat 2 waardes buiten de normaalwaarden zullen vallen, maar dat betekent dus nog niet dat het dier ziek is of dat er een behandeling nodig is.
Gericht zoeken op basis van een klacht of een probleem is dus altijd beter dan alles maar meten en kijken wat er afwijkend terugkomt en daar verder op gaan zoeken of behandelen.
Preventieve bloedonderzoeken
Bij oudere katten zien we veel problemen met de schildklier (die te snel werkt) en de nieren (die gaan minder goed werken) en bij oudere honden komen bijvoorbeeld hartproblemen meer voor. Hoe eerder je deze problemen ontdekt, hoe minder last jouw huisdier er van heeft en hoe meer ondersteuning je kan geven. Ik vind het verstandig om dit met de jaarlijkse controle bij je dierenarts te bespreken en om bij twijfel het bloed te controleren. Dit wordt ook wel een senioren screening genoemd en is een goede vinger-aan-de-pols bij jouw senior dier. Als er klachten aanwezig zijn die bij een bepaald (ouderdoms)probleem horen, dan is het zeker aan te bevelen om de bloedwaardes te controleren.
Steeds meer klinieken adviseren ook om een bloedonderzoek te doen voordat een dier onder narcose gaat. Dit is een controle om in te schatten of een dier veilig onder narcose gebracht kan worden, vooral naar de orgaanfuncties. Organen zoals de lever en nieren zijn belangrijk om de narcosemiddelen om te zetten en uit te scheiden. Als deze organen minder goed functioneren zal een narcose een hoger risico hebben en moet er met een aangepaste narcose gewerkt worden. Hierbij geldt ook weer dat de kans op een verminderde orgaanfunctie bij oudere dieren groter is.
Jaarlijkse controle, titeren en vaccineren
Wij laten onze honden en katten jaarlijks controleren en vaccineren door onze dierenarts. Zoals ik al in eerdere artikelen aangegeven heb, vind ik de jaarlijkse lichamelijke controle belangrijker dan de jaarlijkse vaccinatie. De vaccinatie beschermt tegen ziektes in de toekomst, uiteraard ook erg belangrijk maar met de lichamelijke controle door jouw dierenarts kunnen problemen aan het licht komen, nog voordat jouw dier er zelf last van heeft. Ik vergelijk het wel eens met een APK van de auto, essentiële onderdelen worden uit veiligheidsoverwegingen gecontroleerd.
Veel dierenartsen bieden tegenwoordig ook de mogelijkheid tot titeren aan, hiermee worden de antilichamen tegen de ziektes waar we tegen vaccineren gemeten in het bloed en kan er op maat gevaccineerd worden, dus jouw hond of krijgt alleen die vaccinaties waarvan de antilichamen laag zijn op dat moment.
Als jij als baasje het belangrijk vindt dat jouw hond of kat niet te veel vaccinaties krijgt en hier een titerbepaling (bloedafname en evt. extra kosten) voor over hebt, is dat nu dus mogelijk. Bij katten kunnen kan met een titerbepaling de hoeveelheid antilichamen tegen katten- en niesziekte gemeten worden. Bij honden kan Infectieuze hepatitis, Parvo en Distemper getiterd worden. De hoeveelheid antilichamen tegen de Ziekte van Weil (leptospirose) bij honden en Rabiës (hondsdolheid) bij hond en kat kunnen niet getiterd worden, dus daar zal wel nog regelmatig een vaccinatie voor nodig zijn.
Dierenartsen en farmaceuten hebben de vaccinatieschema’s voor de gemiddelde hond en kat gemaakt, en bij twijfel wordt een vaccin dan liever een keer te veel dan te weinig gegeven. Maar jouw hond of kat is waarschijnlijk niet precies de gemiddelde hond of kat, dus zal er (vaak) minder vaccinaties nodig zijn en in sommige gevallen juist meer. Ik heb zelf geen voorkeur voor titeren en dan pas vaccineren of vaccineren op basis van de vaste schema’s, die beslissing laat ik aan de baasjes. Wat ik wel heel belangrijk vind, is om jouw dier dus jaarlijks goed na te laten kijken door jouw dierenarts en om bij twijfel of ter controle het bloed te laten controleren.
Een bloedonderzoek kan waardevolle informatie opleveren, het is één van de bevindingen die een bepaald probleem bij een dier kan aantonen. Het moet het in combinatie met de klinische bevindingen en de eventuele klachten geïnterpreteerd worden. Daarnaast is een bloedwaarde ook een meetpunt in de tijd die de verloop van een ziekte of probleem in beeld kan brengen of problemen juist uit kan sluiten.
Deze artikelen zijn geschreven door Piet voor het dierenmagazine #samenvoordieren van Stichting DierenLot, via deze link zijn de #samenvoordieren magazines te lezen.