Castreren en steriliseren (#samenvoordieren)
Castreren en steriliseren wordt vaak een standaard ingreep genoemd en voorkomt problemen en ongewenst nageslacht. Maar wat is het nu precies en waarom is het verstandig om jouw huisdier te laten castreren?
Castreren of steriliseren?
Wij spreken vaak bij vrouwelijk dieren over steriliseren en bij mannelijke dieren over castreren, maar bij dieren is het eigenlijk altijd een castratie. Bij een sterilisatie wordt de hormoonhuishouding intact gelaten maar wordt de patiënt alleen onvruchtbaar gemaakt. Bij een castratie worden de geslachtsorganen (eierstokken of ballen) weggenomen en wordt dus naast het onvruchtbaar maken ook de hormoonhuishouding qua geslachtshormonen stil gelegd.
Als een dier gesteriliseerd wordt ipv gecastreerd, dan worden de vrouwelijke dieren nog steeds loops en krols, en de katers zullen gaan sproeien en vechten voor een territorium en poezen. Maar wat zijn de voordelen dan voor dier en baas van een castratie? Dat verschilt per diersoort en per geslacht!
De teef
De meeste teefjes worden 2x per jaar loops vanaf hun eerste levensjaar. Als er geen dekking plaatsvindt tijdens een loopsheid dan is er een grote kans op schijnzwangerschap, dan zal een teefje melk gaan produceren en de behoefte om voor pups te zorgen. Daarnaast kan er een baarmoeder en/ of melkklier ontsteking ontstaan. Een baarmoederontsteking kan levensbedreigend zijn. Teefjes die op latere leeftijd (ouder dan 2-3 jaar) gesteriliseerd worden zullen ook een grotere kans hebben om melkkliertumoren te ontwikkelen.
Als je niet wilt fokken met jouw teefje dan is het mijn advies om haar op jonge leeftijd te laten steriliseren, hiermee voorkom je een hoop problemen zoals ongewenste dracht, schijnzwangerschap maar dus ook vele ontstekingen en tumoren. Het heeft mijn voorkeur om teefjes op een leeftijd van 6 mnd te steriliseren, dan zijn ze nog niet loops geweest.
Bij honden van grote rassen (>20 kg) is er een iets grotere kans op incontinentie op oudere leeftijd na sterilisatie. Door deze grote teefjes ná hun eerste loopsheid pas te steriliseren wordt deze kans op incontinentie weer iets kleiner. Deze incontinentie die eventueel bij oudere teefjes optreedt is vaak goed met medicatie te behandelen, dus dat is nooit een reden om een hond niet te laten steriliseren.
Bij teefjes is het tegenwoordig mogelijk om een sterilisatie laparoscopisch te laten doen, hierdoor is de operatiewond kleiner en de hele ingreep minder pijnlijk, vooral bij grotere honden (vanaf zo’n 15 kg) vind ik dit een voordeel, het is in de regel wel iets duurder dan een klassieke of ouderwetse sterilisatie.
De reu
Bij reuen zitten er eigenlijk geen medische voordelen aan het castreren, gelukkig ook geen medische nadelen. We doen het bij reuen vooral om gedrag redenen of om voortplanting te voorkomen. Bij mannelijke honden komt vanaf 6 maanden de testosteron productie op gang en tot ongeveer 1,5 jaar zullen ze dan “puberen”. Testosteron zal er voor zorgen dat ze interesse hebben in loopse teefjes en zullen ze ook territorialer en agressiever kunnen reageren. Dit gedrag wordt deels door testosteron veroorzaakt en zal als de hond verder in balans is en goed opgevoed/ getraind is met de tijd afnemen. Ik leg het ook wel eens uit dat ik in de brugklas best een vervelend mannetje kon zijn, dat was mijn pubertijd toen ik met testosteron moest leren omgaan, en met mij is het ook goed gekomen zonder een castratie. Merk je dat jouw hond echter gefrustreerd rondloopt met z’n hormonen, op van alles rijdt, snel gaat vechten en/ of veel markeert in huis bijvoorbeeld. Bespreek dit dan eens met je dierenarts en dan kan je een chemische castratie met een implantaat overwegen. Dat werk na 6 tot 9 maanden weer uit en is vaak net genoeg om heftige puber door deze periode heen te helpen. Als het gefrustreerde of ongewenste gedrag na het uitwerken van de chemische castratie terugkeert, dan is het verstandig om een echte castratie te laten doen.
In niet ingedaalde ballen bij honden (cryptorch) zullen zich sneller tumoren ontwikkelen, niet ingedaalde ballen zijn altijd verstandig om op te zoeken en weg te laten halen.
De poes
Het voortplantingssysteem van poezen is heel efficiënt. Als een poes vruchtbaar is (krols), dan blijft ze dat totdat ze gedekt wordt. De eisprong vindt namelijk pas plaats tijdens of eigenlijk dóór het paren. Voor dieren die alleen leven is een goede strategie om áls je een soortgenoot tegenkomt, dat je altijd kan paren en voor nageslacht zorgen. Daarnaast kan een poes door meerdere katers gedekt worden en kunnen er binnen één nest meerdere vaders zijn. Maar als een poes tijdens de krolsheid niet gedekt wordt, blijft ze dus krols in principe, dat vraagt veel van het lichaam en door deze hoge hormoonspiegels zullen er problemen ontstaan. Ontstekingen van de baarmoeder, eierstokken en melkklieren zien we regelmatig en uiteindelijk ook tumoren aan deze organen. Daarnaast zal een krolse poes willen ontsnappen uit je huis om een kater te vinden en niet-gecastreerde katers zullen deze krolse poes ruiken en vinden. Vroeger werd de Poezen Pil nog wel eens voorgeschreven om krolsheid en dracht te voorkomen maar de bijwerkingen ervan (ontstekingen en tumoren) wegen niet op tegen de werking. Voor de algehele gezondheid én de levensverwachting is het aan te raden een poes op een leeftijd van 6 maanden, dat is meestal voor de eerste krolsheid, te castreren (steriliseren noemen we het meestal, maar is dus eigenlijk een castratie).
De kater
Bij katers zal rond de 6 á 8 maanden leeftijd de testosteron productie goed op gang komen.
Katers gaan dan urine sproeien om hun territorium te markeren, vaak ook in huis. Deze urine ruikt ook sterker dan normale “kattenpis”, dus dit wil je voorkomen. Net als bij poezen zal een ongecastreerde kater het huis uit willen om de liefde te vinden en met andere katers vechten om een territorium en om poezen. Veel ongecastreerde katers dragen het kattenaids virus en/ of het leukemie virus (FIV en/ of FeLV) met zich mee en zal door vechten of paren overgedragen worden.
Ongecastreerde katers zijn veel zwaarder bespierd en zullen een hele dikke huid ontwikkelen op hun wangen om hen te wapenen tegen beten en klappen van andere katers.
Ook bij katers is het mijn advies om hen op de leeftijd van 6 maanden te castreren, voordat de testosteronproductie dus echt op gang komt.
Deze artikelen zijn geschreven door Piet voor het dierenmagazine #samenvoordieren van Stichting DierenLot, via deze link zijn de #samenvoordieren magazines te lezen.
