Gebitsproblemen herkennen bij honden en katten (Vakblad Dierenhulpverlening)

Het gebit is een belangrijk orgaansysteem bij honden en katten. Met de tijd kan er slijtage of schade aan de tanden en kiezen ontstaan, vaak met rotting van het gebit en het kaakbot tot gevolg. Dit is pijnlijk en ook een risico voor infectie van andere delen van het lichaam zoals de hartkleppen, nieren en andere organen. Voordeel van het gebit is dat onze dieren met een paar tanden of kiezen minder prima kunnen leven, sterker nog, ze knappen er vaak enorm van op als een rotte of aangedane tand of kies eruit gehaald is.

Gebitscontrole
De beste vinger aan de pols qua gezondheid van onze huisdieren is het baasje. Hij/ zij kent zijn huisdier het best en een afwijking zal hen het eerst opvallen. Door regelmatig het gebit van jouw hond(en) en kat(ten) te controleren, wennen jouw dieren eraan én train je ook jezelf in hoe een gezond gebit eruit ziet. Kijk, voel en ruik om een gebit goed te controleren. Een beetje tandsteen is geen probleem, met de maanden of jaren zal dit in hoeveelheid toenemen. Maar als het tandvlees rood wordt in plaats van roze of als het tandvlees terugtrekt, dan wordt het tandsteen wel een probleem. Bij twijfel kan links en rechts met elkaar vergeleken worden en foto’s van de tanden en de bek kunnen ook helpen om de mate van ontsteking vast te stellen. Vaak gaan dieren ook met de kant die ontstoken is minder goed of helemaal niet meer kauwen. Dan hoor je dus minder of geen geluid meer als er iets hards gegeten wordt, of moeten ze harde brokjes in de bek omgooien om het met de “goede” kant te kauwen. Dat lijkt een beetje op wat wij doen als we een te hete kaassoufle of bitterbal in onze mond gedaan hebben, die gooien wij dan ook met onze tong rond.
De geur is ook een belangrijke parameter en zullen honden en katten zelf ook last van hebben, de bek van onze huisdieren zal nooit naar bloemetjes ruiken maar als er een geur van rotting uitkomt, is er waarschijnlijk ook iets aan het rotten en is jouw dier gebaat bij een gebitsbehandeling.

Gebitsbehandeling
Als honden en katten een mooie hoge leeftijd halen, zullen ze twee of drie keer in hun leven onder narcose moeten om hun gebit schoon te laten maken en om aangetaste tanden en kiezen te verwijderen. Tandplaque is met een tandenborstel weg te poetsen, als het lang aanwezig blijft wordt dit tandsteen, het tandsteen wordt met de tijd meer dan zal het tandvlees terugtrekken. Als dan de wortel en het kaakbot bloot komen te liggen, zal de wortel en het kaakbot geïnfecteerd raken en is de tand of kies verloren.
Met een gebitsbehandeling wordt het tandsteen verwijderd, vervolgens worden alle tanden en kiezen geïnspecteerd, eventueel wordt er een röntgenfoto gemaakt, en de aangetaste tanden en kiezen worden eruit gehaald. Vervolgens worden de gezonde tanden en kiezen gepolijst.
Bij katten is ook een aandoening waarbij de tanden en kiezen door het lichaam zelf aangevallen en afgebroken worden, daarbij is het vaak ook nodig om alle kiezen (en soms ook alle tanden) weg te nemen. Dat klinkt erg heftig, en dat is het ook, maar door de kiezen eruit te halen, komt de ontsteking tot rust en zullen de katten zich stukken beter voelen, zie ook onze Eerste Hulp Bij Dieren video hierover (of QR code?); https://www.instagram.com/reel/DAtigMtoLgY/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA==
Veel baasjes vinden het zielig en zonde als er een tand of kies eruit gehaald moet worden, zonde van het element is het inderdaad, maar zielig is het niet, sterker nog het dier zal ervan opknappen als de pijn, ontsteking en infectie verdwenen is. Het mondslijmvlies hersteld gelukkig ook erg snel en goed, dat ervaren wij ook als wij per ongeluk op onze tong op wang kauwen, met een paar dagen is dat vaak alweer hersteld.

Voorkomen van gebitsproblemen
Het beste om tandsteen te voorkomen is door het gebit van jouw hond of kat te poetsen. Dat hoeft niet iedere dag, twee of drie keer in de week is voldoende en het is vooral van belang om de buitenkant van de tanden en kiezen te poetsen, de binnenkant van de tanden en kiezen wordt door de tong redelijk goed schoongehouden. Er hoeft ook geen tandpasta gebruikt te worden, maar voor sommige dieren is dit juist een pré als de honden- of katten tandpasta een vleessmaak heeft.
Door regelmatig te poetsen, verwijder je de tandplak en voorkom je dus dat er tandsteen gevormd wordt. Tandsteen zelf is niet weg te poetsen en zal door je dierenarts weggehaald moeten worden. Kauwen op grote harde brokjes of op een bot bijvoorbeeld zal de kiezen en tanden ook mechanisch reinigen en hiermee tandplak verwijderen.
Er zijn ook veel ontsmettingsmiddelen zoals chloorhexidine oplossingen voor in het drinkwater beschikbaar en poeders die over het eten gedaan moeten worden om het gebit gezond te houden. Verwacht hier geen wonderen van, ja het kan helpen om de aanwas van tandplak tegen te gaan, maar ze zullen het tandsteen als het er eenmaal is, niet weghalen.
Het is bij onze dieren net als bij ons, de één is geboren met een gezond gebit waar bijna nooit iets mis mee is, en bij anderen is het een zwak punt waar regelmatig onderhoud en behandelingen nodig zijn. Door jouw hond of kat goed te laten kauwen en door te poetsen kan je van de twee of drie keer in hun leven dat er een gebitsbehandeling nodig is, er één of twee keer van maken. Bouw het poetsen van het gebit ook rustig aan op en zorg dat het een fijn moment is voor dier en baas

Wortelkanaalbehandelingen en beugels
Er zijn tegenwoordig ook wortelkanaalbehandelingen op tanden en kiezen mogelijk bij onze huisdieren en zelfs beugels worden gebruikt als tanden scheef staan of niet goed in de bek passen. Ik ben daar geen voorstander van, een wortelkanaal behandeling gaat niet eeuwig mee en moet jaarlijks gecontroleerd worden dmv een röntgenfoto. Dat betekent dus dat het dier elk jaar onder narcose moet om deze röntgenfoto te maken en dat de tand of kies vaak uiteindelijk alsnog gaat ontsteken en eruit gehaald moet worden. En dat alles om één tand of kies te “redden”, het is meer in het belang van het dier om deze tand of kies er in één keer uit te halen. Om een beugel op te meten, te plaatsen, bij te stellen en uiteindelijk weer te verwijderen moet een hond of kat ook meerdere keren onder narcose en iedereen die zelf ooit een beugel gehad heeft, weet dat het op spanning zetten ervan pijnlijk is. Zowel bij beugels als bij wortelkanaalbehandelingen heb ik ernstig mijn bedenkingen bij het belang van het dier hierin, het zal meestal om cosmetische of esthetische redenen gedaan worden. Het dier is er vaak meer mee gebaat om de aantaste of niet passende tanden er uit te halen, en met één narcose en behandeling het probleem op te lossen.

 

Deze EHBO artikelen zijn geschreven door Piet voor het Vakblad Dierenhulpverlening van Stichting DierenLot, via deze link zijn de Vakbladen Dierenhulpverlening te lezen.